۱۴۴
كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ وَبَارِكْ -۱- عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ وَعَلَى أَزْوَاجِهِ وَذُرِّيَّتِهِ كَمَا بَارَكْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ ، این درود را خود نبی صل اللّه وعلیه وسلم می خواند -۲-
درود دوم: أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى محمّد وَعَلَى آلِ محمّد، كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى (إِبْرَاهِيْمَ -۳- وَعَلى) آلِ إِبْرَاهِيْمَ، إِنَّكَ حَمِيْدٌ مَجِيْدٌ، أَللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى محمّد وَعَلَى آلِ محمّد، كَمَا بَارَكْتَ عَلَى (إِبْرَاهِيْمَ وَعَلَى) آلِ إِبْرَاهِيْمَ، إِنَّكَ حَمِيْدٌ مَجِيْدٌ -۴-
درود سوم: أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى محمّد وَعَلَى آلِ محمّد، كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيْمَ وَعَلى آلِ إِبْرَاهِيْمَ، إِنَّكَ حَمِيْدٌ مَجِيْدٌ، وَ بَارِكْ عَلَى محمّد وَعَلَى آلِ محمّد، كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيْمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيْمَ ، إِنَّكَ حَمِيْدٌ مَجِيْدٌ -۵-
درود چهارم: اَللّٰہُمَّ صَلِّ عَلٰی مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الْاُمِّیِّ ، وَعَلٰی آلِ مُحَمَّدٍ، کَمَا صَلَّیْتَ عَلٰی آلِ
۱- این از "برکت" ماخوذ است ، که معنی آن پختگی و بزرگی است ، وبرای این از اللّه تعالٰی دعا خواستن را "تبریک" می گویند ، پس این دعا این سخن را شامل است که اللّه تعالٰی هر آن خوبی ها را که به آل ابراهیم علیه السلام عطا کرد آنهارا به محمد صل اللّه وعلیه وسلم عطا کند ، آنها را دائم و قائم داشته باشد و آنها را افزوده دوچند کند -
۲- احمد ، طحاوی به سند صحیح ، بخاری ، مسلم ، مگر در این هردو لفظ "اهل بیته" نیست -
۳- در این حدیث در هردو جای الفاظ زاید در روایات بخاری ، طهاوی ، بیهقی ، احمد و نسائی موجود است ، همچنین از طرق دیگر در درود سوم و هفتم این الفاظ موجود است ، پس از ابن قیم رحمة اللّٰه علیه (جلاء الافهام ص ۱۹۸) از استاد خود ابن تیمیه رحمة اللّٰه علیه در تقلید (فتاوی ج ۱۶/۱) از این قول که: در هیچ یک حدیث صحیح الفاظ "ابراهیم و آل ابراهبم" یکجا نیامده است ، شما در فریب نشوید ، زیراکه بگیرید ما آنها را یکجا به سند صحیح ثابت کردیم - و این در حقیقت از فواید این کتاب ماست که به فضل و احسان اللّه تعالٰی از دقت غیر مسبوق تتبع روایات و از جمع الفاظ حاصل شده است - غلطی ابن القیم از این دیگر نیز اشکار می گردد که آنها درود هفتم را صحیح قرار داده است ، در حالی که در این نیز این الفاظ یکجا موجود است -
۴- بخاری ، مسلم ، عمل الیوم و اللیلة (۵۴/۱۶۲) للنسائی ، حمیدی (۱/۱۳۸) ، ابن منده (۲/۶۸) ، و گفته است که: بر صحت این حدیث اجماع است -
۵- احمد ، نسائی ، مسند ابو یعلی (ق/۲/۴۴) به سند صحیح -