جاهای خواندن درود بر نبی صل اللّه وعلیه وسلم وبیان الفاظ انها

نبی صل اللّه وعلیه وسلم در تشهد اولی و دومی بر خود درود می خواند -۱- و به امت خود حکم این سخن را داد که آنها نیز بعد از خواندن تشهد بر شما درود بخوانند -۲- شما با این الفاظ مختلف تعلیم درود را دادید:
درود اولی: اللَّهُمَّ صَلِّ -۳- عَلَى ‏ ‏مُحَمَّدٍ ‏ ‏وَعَلَى أَهْلِ بَيْتِهِ وَعَلَى أَزْوَاجِهِ وَذُرِّيَّتِهِ

۱- صحیح ابوعوانه (۳۲۴/۲) ، نسائی
۲- از سببی که صحابه کرام دریافت کردند که یا رسول اللّٰه صل اللّه وعلیه وسلم ما در تشهد طریقه فرستادن سلام را بر تو دانستیم ، مگر شما این را بگوئید که ما برشما درود چگونه بفرستیم ، باز شما بدون قید کردن به تشهد اولی یا دومی ارشاد فرمودید که شما مردم "اللهم صلی علی محمد .... الحدیث" بگوئید - پس در این حدیث دلیل بر مشروعیت خواندن درود بر شما در تشهد اول موجود است همین مذهب امام شافعی است ، آنها در کتاب الامام صراحت این را کرده است و امام نووی در مجموع (۴۶۰/۳) نوشته است که در نزد شافعیه همین صحیح است ، و در روضه (۲۶۳/۲) همین را اظهر (اشکارتر) قرار داده است ، و ابن رجب در طبقات الحنابله (۲۸۰/۱) مذهب مختار وزیر ابن حبیره حنبلی گفته است ، و خود ابن رجب نیز از این اظهار رضا خود را کرده است ، در باره خواندن درود بر نبی صل اللّه وعلیه وسلم در تشهد بسیار احادیث آمده است مگر در هیچ یکی از آن احادیث خاص کردن خواندن درود به تشهد دوم ذکر نه شده است ، بلکه همه احادیث عام اند که هردو تشهد را شامل اند ، گویاکه این همه احادیث برای یکی دیگری قوت بخش اند ، مگر چون آنها بر شرط ما نیستند از این سبب ما آنهارا بجای متن کتاب در حاشیه اصل کتاب درج کرده ایم ، من در اصل کتاب بطور مفصل بیان کرده ام که در نزد منع کنندگان خواندن درود در تشهد اول هیچ یک چنین دلیل صحیح نیست که حجت ساخته شود ، همچنین آن مردم که در تشهد اول در وقت خواندن درود بر نبی صل اللّه وعلیه وسلم گفتن زیاده تر از "اللهم صل علی محمد" را مکروه می دانند در نزد آنها از سنت نبی صل اللّه وعلیه وسلم هیچ دلیلی نیست ، بلکه ما می گوئیم که هرکه صرف بر گفتن "اللهم صل علی محمد" اکتفا کرد او بجا آوری فرمان سابق نبی صل اللّه وعلیه وسلم را "قولوا: اللهم صل علی محمد و علی آل محمد ... الخ" را نه کرد - تتمه و تکمیل این بحث در اصل کتاب موجود است -
۳- وضاحت معنی فرستادن درود بر نبی صل اللّه وعلیه وسلم را از همه بهتر ابوالعالیه رحمة اللّٰه علیه کرده است که: مطلب فرستادن درود اللّه تعالٰی مدح ، ستایش و تعظیم کردن نبی صل اللّه وعلیه وسلم است ، و مطلب فرستادن درود ملائیک وغیره از اللّه تعالٰی طلب زیادت کردن در این مدح و ستایش و تعظیم است ، این قول ابوالعالیه را حافظ ابن حجر رحمة اللّٰه علیه بعد از نقل کردن در فتح الباری تردید این قول مشهور را کرده است که در آن معنی درود اللّه تعالٰی را رحمت گفته اند - ابن قیم رحمة اللّٰه علیه در "جلاء الافهام" این را به نهایت درجه تفصیل بیان کرده است ، برای این مطالعه آنرا کنید -