۱۱۳
بر جاهای خود می رسید -۱- و در همین حالت "ربَّنا ولك الحمدُ" می گفت -۲- وشما هر نمازی را اگر امام باشد یا مقتدی حکم گفتن این را دادید ، شما ارشاد می فرمائید که: "شما نماز را چنین بخوانید مانند که مرا در خواندن آن می بینید" -۳- و شما می فرمودید که: "امام برای این ساخته شده است که اقتداء آن شود پس وقتی که او "سمِعَ اللهُ لِمَن حمِدَه" بگوید پس شما "اللهمَّ ربَّنا ولك الحمدُ" بگوئید ، اللّه تعالٰی از شما می شنود ، زیراکه او بر زبان نبی صل اللّه وعلیه وسلم خود "سمِعَ اللهُ لِمَن حمِدَه" گفته است -۴-" (یعنی اللّه تعالٰی حمد حمد بیان کننده را می شنود -
در یک حدیث دیگر این حکم یعنی سبب گفتن "اللهمَّ ربَّنا ولك الحمدُ" را فرموده گفت که: "سخن هر کسی که موافق سخن ملائیک باشد همه گناهان قبلی او بخشیده می شود" -۵-
۲,۱- بخاری ، ابوداؤد ، در صحیح ابوداؤد (۷۲۲) نیز ملاحظه شود ، فتح الباری (۳۰۸/۲)
۳- بخاری ، احمد
۴- مسلم ، ابوعوانه ، احند ، ابوداؤد
تنبیه: در این حدیث دلیل این سخن نیست که امام و مقتدی هردو "سمِعَ اللهُ لِمَن حمِدَه" نه گویند ، مانند که در این دلیل این نیست که امام و مقتدی هردو "اللهمَّ ربَّنا ولك الحمدُ" نه گویند ، زیرا که این حدبث برای بیان این نیامده است که در این موقع امام و مقتدی چه بگویند بلکه مقصد حدیث صرف گفتن این است که "اللهمَّ ربَّنا ولك الحمدُ" مقتدی بعد از "سمِعَ اللهُ لِمَن حمِدَه" امام باید باشد ، تائید این سخن از این می شود که نبی صل اللّه وعلیه وسلم در حالت امام بودن نیز "اللهم ربنا ولك الحمد" می گفت ، همچنین عموم حدیث نبی صل اللّه وعلیه وسلم "شما مردم چنین نماز بخوانید چنین که مرا خوانده می بینید" نیز متقاضی این سخن است که مقتدی نیز مانند امام "سمِعَ اللهُ لِمَن حمِدَه" وغیره بگوید ، شاید به قدری که ما وضاحت مسئله را کرده ایم کافی است ، از این سبب آن فضلای که از من در باره این سخن دریافت کرده اند آنها از غور و فکر کار بگیرند ، و کسی راکه معلومات زیاد مطلوب باشد او رساله سیوطی "دفع التشنیع فی حکم التسمیع" الحاوی للفتاوی (۵۲۹/۱) را ملاحظه کند -
۵- بخاری ، مسلم ، ترمذی این را صحیح گفته است -