۴۶
پیروکارسنت نبی صل اللّه وعلیه وسلم و سیرت و کردار صحابه رضی اللّه عنهما هستند -
مگر هر که خود را از فکر و تدبر به دور نگهداشت واز سخن های مذکوره ما اعراض و رو گردانی کرد و از سنن به رائ و قیاس خود مخالفت کرد و احادیث را تابع فرمان مبلغ علم خود ساختن مقصد حیات او شد پس او خودش نیز گمراه است و دیگران را نیز گمراه کننده است لیکن که از همه سخن های ما جاهل باشد ، و بدون علم بیدریغ فتویٰ دهد پس او دیگرهم بی بصیرت و گمراه تر است -
فهذالحق لیس به خفاء
راه روشن و واضح که این است ،
فدعنی عن بنیات الطریق
پس مراتو به راه های تنگ چرا میبری
(۴) شبهه چهارم: باز نزد بعضی مقلدین یک غلطی عام است که آنهارا از عمل کردن بر حدیث های خلاف مذهب آنها مانع می شود ، و آن غلطی این است که گمان آنها است که مطلب لازمی عمل کردن بر حدیث های مخالف مذهب ثابت کردن غلطی امام صاحب است ، و مطلب ثابت کردن خطا و غلطی امام صاحب حمله کردن بر آن است ، وقتی که حمله کردن بر یک انسان معمولی جائز نیست پس بر یک امام چطور جائز شده می تواند؟!
جواب: این مطلب غلط و باطل است ، که سبب روگردانی و انحراف از کوشش دانستن سنت است ، ور نه این مطلب بر زبان کسی مسلمان عقلمند آمده نمی توانست ، زیراکه ارشاد خود نبی صل اللّه وعلیه وسلم است: اگر فیصله کننده از اجتهاد فیصله کند و اجتهاد درست باشد برای او دو چند اجر و ثواب میرسد ، و اگر اجتهاد خطا شود به او یک چند ثواب میرسد - ۱
پس این حدیث تردید این مطلب را میکند و این حقیقت را مانند روز روشن عیان میکند
۱- بخاری و مسلم