۴۴
از این سبب ضروری است که از هر چهار مذاهب مالکی ، حنفی ، شافعی وغیره بر یک مذهب باید باشد ، یا این ضروری نیست؟
از سببی که اینجا یک اختلاف عظیم و جدال نهایت نقصان دهنده در این وقت واقع شد وقتی که چند مردم آزاد ذهن در اسلام داخل شده خواستند مشرف به اسلام شوند ، آنها این معامله خود را در پیش "حمعیة المسلمین" توکیو نهادند پس یک جماعت هندوستانی گفتند که بر آنها فرض است که مذهب امام ابوحنیفه را اختیار کنند زیرا که او چراغ امت بود ، و یک جماعت اندونیشائی ها گفتند که بر آنها لازم است که مذهب شافعی را اختیار کنند -
چاپانیان این سخن های آنها را شنیده بسیار تعجب کردند ، و در مقصد خود حیرت زده ماندند ، چنانچه معامله چهار مذهب مانع در مشرف شدن به اسلام آنها شد -
(۳) شبهه سوم: و گمان چند مردم است که این شما مردم را به اتباع این سنت و ترک کردن اقوال مخالف حدیث ائمه دعوت میدهید معنی آن این شد که استفاده از اقوال ائمه و اجتهادات و آراء آنها مطلقاً ترک کرده شود -
جواب: من می گویم که این گمان دور از صواب که نیست بلکه بطلان آن به کلی ظاهر و اشکار است چنانچه از تحریرات گذشته من این سخن به کلی واضح و عیان می شود ، زیرا که او همه در همه برعکس این گمان باطل است ، دعوت ما صرف این است که مذاهب را دین نسازید و نه آنهارا درجه قرآن و حدیث بدهید هر وقتی که کدام تنازع واقع شد یا در حالات پیش آمده موقع استنباط احکام نو باشد پس به همان مذاهب رجوع شود چنانچه طریقه فقهاء زمانه موجوده است که آنها احکام نو شخصی وحل نکاح و طلاق و غیره مسائل را به بنیاد مذهب خود شان مرتب کرده اند ، برای این ایشان زحمت رجوع کردن به طرف قرآن و حدیث را قطعاً گوارا نه کردند که به آنها تمیز صواب و خطا و معرفت حق و باطل شود ، بلکه ایشان طریقه که "اختلاف ائمه رحمت است" را از خود کردند ، و باز