۴۳

و در مقدمه رساله علامه محمد سلطان معصومی رحمة اللّٰه علیه "هدیة السلطان الیٰ مسلمی بلاد جابان" تحریر است -
مشرق اقصی شهر جاپان توکیو و از طرف مسلمانان اوساکا نزد من یک سوال آمده بود که خلاصه آن این است:
حقیقت دین اسلام چه است ، باز معنی مذهب چیست؟ چطور هر مذهب را اسلام قبول کند

.... حاشیه صفحه گذشته ...
"من در تصنیف این کتاب پوره کوشش این را کرده ام که راه معتدل را اختیار کنم و بر کتاب های محترم اعتبار کنم ، و فکر من است که من در این میدان همکنار کامیابی خواهم بود ، و من در این چنین روایات را جمع کرده ام که بر آن اطمینان یک عالم دارای بصیرت حاصل باشد" -
این است قول او! لیکن اگر از او سوال شود که شما بنیاد اجتهاد خودرا برچه مانده اید ، آیا بنیاد آنها آن اصول حدیث است که بغیر آنها معلومات صحیح سیرة النبی ممکن نیست - پس او جواب آنرا این خواهد داد که من صرف به راه شخصی و نظریه خود اعتماد کرده ام - و در این که چیزی خرابی است به طرف آن اشاره شده است ، که دلیل آن حدیث ضعیف را صحیح قرار میدهد و صحیح را ضعیف حتی حدیث های بخاری و مسلم را ، بطوری که من در مقدمه تخریج مذکور این را بیان کرده ام ، این مقدمه را غزالی در کتاب خود "فقه السیرة" و در کتاب چند روز پیش خود "السنة النبویة بین أهل الفقة و أهل الحدیث" کرده است ، که از آن به مردم بطور واضح معلوم شد که این شخص معتزلی المذهب است ، در نزد او خدمات گرانقدر محدثین و تمیز در میان صحیح و ضعیف هیچ قدر و قیمتی ندارد ، و نه مساعی جلیله ائمه فقه که در آن ترتیب اصول فقه و از آن در مسائل متفرع صرف کرده اند ، از سببی که او بغیر پاس و لحاظ اصول و قواعد از اصول فقه و از مسائل فرعی هر یک را که میخواهد اختیار میکرد و هر یک را که میخواهد ترک میکند -
اللّه تعالٰی آن همه علماء را جزائی خیر دهد آنانی که بر این رد کردند و انحراف او را و حیرت و پریشان خیالی او را واضح کرده اند -
به نظر من از آنها از همه بهتر رد داکتر ربیع بن هادی المدخلی کار ها که در مجله افغانی "المجاهد عدد ۹-۱۱" نشر شد ، و رد دوم از برادر فاضل ما صالح بن عبدالعزیز بن محمد آل الشیخ است که نام او "المعیار لعلم الغزالی" است