۲۸
بر بناء همین اسباب و وجوهات متبعین ائمه - ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَقَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ -۱- در مردمان اولین یک جماعت و در مردمان بعدی کم - همه سخن های ائمه خود را قبول نکردند ، بلکه بسیار از سخن های آنهارا از سبب مخالفت سنت ترک کردند ، حتیٰ که امام محمد و امام ابویوسف رحمها اللّه تعالٰی از استاد خود امام ابوحنیفه رحمة اللّه تعالٰی در ثلث (سوم) مذهب آن مخالفت کرده اند - ۲ - در کتاب های فقه بطور مکمل بیان آن موجود است ،هم این چنین سخن در باره متبعین امام شافعی وغیره چون امام مزنی -۳- وغیره گفته می شود ، اگر ما بر این دعویٰ مثال ها پیش کنیم سخن بسیار دراز خواهد شد ، وما از این حد اختصار بیرون خواهیم شد که در این کتاب ملحوظ و مقصود است، از این سبب ما بر دو مثال اکتفاء می کنیم -
(۱) امام محمد رحمة اللّه تعالٰی در "موطا -۴- ص ۱۵۸" خود می فرماید: که امام ابوحنیفه قائل نماز استسقاء نبود مگر ما می گوئیم که امام مردم را دو رکعت نماز بخواند بعد دعا کند و چادر خود را چپه ، الخ
۱- سوره الواقعة [آیت ۱۳-۱۴]
۲- ملاحظه شود از ابن العابدین حاشیه (۶۲/۱) و لکهنوی صاحب این را در "النافع الکبیر ص ۹۳" به امام غزالی منسوب کرده است -
۳- و وئ در المختصر خود - که بر حاشیه الام امام شافعی طبع شده است - فرموده است: این کتاب را من از علم و فقه امام شافعی مختصر واختصار کرده در این کوشش قریب کردن علم متلاشی آن کرده شده است تاکه او برای مسائل دینی خود مطالعه آنرا کند و از طرف خود از احتیاط کار بگیرد ، بااین گفتن این ضروری است که امام شافعی از تقلید خود و دیگر ائمه منع فرموده است -
۴- امام محمد در این کتاب از بیست مسائل امام ابوحنیفه خود بطور اشکار مخالفت کرده است ، این مسائل در "التعلیق الممجد علی موطا امام محمد" در صفحات ۴۲-۴۴-۱۰۳-۱۲۰-۱۸۵-۱۶۹-۱۷۲-۱۷۳-۲۸۸-۲۳۰-۲۴۰-۲۴۴-۲۷۴-۲۷۵-۲۸۴-۳۱۴-۳۳۱-۳۳۸-۳۵۵-۳۵۶ موجود است -