.... حاشیه صفحه گذشته:
در علماء شافعیه یک گروه از چنین اشخاص بود که اگر آنها را در کدام مسئله کدام حدیث دریافت میشد مگر مذهب امام شافعی مخالف این مسئله می بود پس ایشان بر حدیث عمل می کردند و مطابق همین فتویٰ میدادند و می فرمودند که مذهب امام شافعی آن است که موافق حدیث باشد -
شیخ ابوعمر و ابن الصلاح فرمودند که: اگر به کدام شافعی کدام حدیث دریافت شود که مخالف مذهب آن باشد باید ا ببیند ، اگر او مجتهد مطلق است یا که صرف در این باب یا صرف در این مسئله اورا تحقیق حاصل است پس او بطور خود بر این حدیث عمل کند ، واگر او دور از اجتهاد و تحقیق است لیکن مخلفت از حدیث بر او گران تمام می شود و باوجود بحث و گفتگو اورا بر مخالف خود برای رد کردن از حدیث کدام جواب کافی و شافی نیز دریافت نشد ، پس در این صورت بر این حدیث عمل باید کرد به شرطی که بر این حدیث علاوه از امام شافعی کدام امام دیگری عمل کرده باشد ، و او در این مقام برای ترک کردن مذهب امام خود معذور دانسته خواهد شد -
این سخن امام ابن الصلاح بسیار بهتر و متعین است - واللّه اعلم -
من می گویم که در اینجا یک صورت دیگر مسئله باقی ماند که در آن ابن الصلاح هیچ بحثی نکرد ، او این که اگر این شخص بر این حدیث هیچ امام را عمل کرده نه یافت ، پس او چه کند - جواب این سوال را تقی الدین سبکی در رساله خود در "معنى قول الشافعى .... اذ اصح الحديث (جلد: ١٠٢/٢ )" داده است -
چنانچه می فرماید: در نزد من اتباع حدیث ضروری است ، باید که انسان خود را این تصور کند که او در مقابل نبی صل اللّه وعلیه وسلم ایستاده شده این حدیث را می شنود ، پس آیا در این صورت برای او علاوه از عمل کردن بر حدیث کدام چاره دیگری است؟ واللّه هرگز نیست ، زیراکه هر شخص مطابق فهم خود مکلف است -
برای تفصیل و تحقیق این مسئله ملاحظ کنید اعلا م الموقعین (ج ۳۰۲/۲ و ۳۷۰) و کتاب فلانی "اىقاظ همم اولی الابصار ، للاقتداء بسید المهاجرین والانصار و تحذیرهم عن الابتداع الشائع فی القری والامصار ، من تقلیدالمذاهب مع الحمیة والعصبیة بین فقهاء الأعصار". ابن در باب خود یک کتاب نادر است ، هر انسان حق پسند را مطالعه آنرا با فهم و تدبر ضروری است -