(۲) قول دوم: برای هیچ کسی جائز نیست که بر قول من عمل کند تاکه برای او این معلوم نباشد که من این قول را از کجا گرفته ام - ۱
و در یک روایت است : هرکه راکه علم دلیل من پیش آن نباشد برای او به قول من فتویٰ دادن حرام است ، ودر یک روایت این زیادت است : چون با بشر هستیم ، امروز یک فتویٰ میدهیم و سبا از آن رجوع می کنیم - در یک روایت دیگر است: ائ یعقوب ( امام ابو یوسف)

... حاشیه صفحه گذشته ...
وقتی که حدیث صحیح مخالف از مذهب امام ابوحنیفه باشد برحدیث عمل خواهد شود و همین حدیث صحیح مذهب امام ابوحنیفه ساخته خواهد شد و مقلد امام صاحب با عمل کردن بر این حدیث از مذهب امام صاحب خارج نخواهد بود ، چراکه از امام صاحب این ثابت است که ایشان فرمود: چیزی که در حدیث صحیح است همان مذهب است ، این قول را ابن عبدالبر از امام ابوحنیفه و از وغیره نقل کرده است - من میگویم که این دلیل کمال تقویٰ و علم ایشان است که آنها از این به طرف این سخن اشاره کرده اند که همه و همه حدیث در دائره علم ایشان نبود ، و همین سخن را به صراحت امام شافعی نیز گفته است - چنانچه پیش خواهد آمد ، زیرا که ممکن است که به آنها یک حدیث نرسیده باشد و ایشان خلاف آن کدام سخن گفته باشند ، از این سبب مارا بر این حدیث به عمل کردن و این را مذهب آنهارا قراردادن را حکم داده اند - رحمهم اللّه تعالٰی أجمعین .
۱ - این قول را به سند صحیح ابن عبدالبر در "الانتقاء فى الفضائل الثلاثة الأئمة الفقهاء ص ١٤٥" و ابن القیم "اعلام الموقعين ٣٠٩/٢" و ابن عابدین در "حاشيه البحر الرائق ٢٩٣/٦" و "رسم المفتى ص٢٩ ، ٣٢" و شعرانى در "الميزان ٥٥/١" به روایت ثانیة ، و روایت سوم را عباس دوری در "تاريخ يحي بن معين (١/٧/٦)" نیز چنین قول را از شاگردان امام ابوحنیفه امام زفر و امام ابویوسف بر صحت آن اظهار یقین فرموده اند و چراکه "مابشر هستيم الخ" والا زیادت بر حاشیه (الايقاظ ص ۶۵) واز ابن القیم و وغیره منقول است -
من می گویم وقتی که ائمه در باره آن اشخاص که دلیل آنها را نمبدانند چنین سخن ها گفته اند ، پس بگو که این بزرگان در باره آن اشخاص چه خواهد گفتند که باوجود دانستن این که دلیل خلاف قول ائمه است باز هم مطابق قول آنها فتویٰ میدهند - غور کنید همین یک سخن برای پاش پاش کردن تقلید کورکورانه کافی است ، همین سبب است وقتی که من بر بعضی علماء مقلد نکیر کردم که آنها بر این قول امام ابوحنیفه چرا فتویٰ میدهند آنرا که دلیل آن برای ایشان معلوم نیست ، پس ایشان گفتند که این قول امام ابوحنیفه که نیست -